Yöresel Halk İnançları

Dini Günler, Bayramlar ve Törenlerle İlgili Halk İnanışları

Tarihin ilk çağlarından itibaren insanlar için dini günler ve bayramlar, çok
önemli günler olmuştur. Bütün toplumlarda kültüre ve dini inanışa göre çeşitli
etkinliklerle kutlanan bu günler halkın bir araya geldiği, inancın tazelendiği günler
olmuşlardır. Bütün milletler gibi Türklerin de dini günlerinde, bayramlarında yaptıkları
birçok uygulama, ayin, töre, tören ve inanış bulunmaktadır.
Şamanist Türk kavimlerinin ayin ve törenlerini muayyen vakitte yapılan ayin ve
törenler ile tesadüfî olaylar dolayısıyla yapılan özel ayin ve törenler diye ikiye ayırmak
mümkündür. Muayyen vakitlerde yapılan ayinler ilkbahar, yaz ve güz mevsimlerinde
yapılan ayinlerdir ki bunların çok eski devirlerden beri yapılageldiğine şüphe yoktur.
Eski Türk imparatorlukları devrinde bu ayinlerin devletin resmi dini bayramları olduğu
Çin kaynaklarının verdikleri bazı haberlerden anlaşılmaktadır. Bilhassa ilkbahar ve güz
bayramlarıyla ayinleri Hun devrinden beri malumdur. Moğollarda da ilkbahar ve güz
bayramları devletin dini bayramları olmuştur.
Eski Türklerde ayine giderken herkes yeni elbiseler ve beyazlar giyinirdi.
Muayyen bir dağa gitmek için yola çıkılır, yolda mezarlığa uğranır ve mezarların
üzerine rakı dökülürdü. Dağda halk toplanınca iki ateş (Uluğ od, küçük od) yakılırdı.
(Yörükan 2009, 68-69). Bu ayinlerde mutlaka kanlı veya kansız bir kurban olurdu.
Kanlı kurbanların en değerlisi attı. Attan sonra koyun gelirdi. Kansız kurbanların en
önemlisi ise ruhlara bağışlanarak başıboş salıverilen hayvanlardı.
Eski Türklerde kurban edilen hayvanların kemikleri kırılmaz, köpeklere
verilmezdi. Ateşte yakılır veya yere gömülürdü. At kurbanlarının kafatası bir sırık
üzerine konulurdu. Kurbanın eti, kemikleri kırılmadan ayrılır ve kazancı denilen kişiler
tarafından pişirilirdi. Kam, et suyundan alıp töslere efsunlar, dualar okuyarak saçı
yapardı (İnan 2006, 97-105).
Bunların dışında eski Türklerde milli avlar, toylar ve yağmur duası da önemli
ayinlerdendi.
Milli avlar, hakanların tebaası ile birlikte yaptıkları avdı ve eski Türklerde sığır
denirdi. Avdan sonra büyük bir şölen düzenlenir ve ziyafet verilirdi. (Yörükan 2009, 70)
120
Beylerin yaptıkları toylar da milli ava benzerdi. Toylarda beyler ziyafet
hazırlatır, şölen yapar ve mallarını yağmalatırdı. Ayrıca fakir, borçlu insanları
borçlarından kurtarırlardı.
Yağmur duasında ise halk bir dağda, kırda, muayyen bir mahalde toplanırdı.
Burada dağlara, suya veya yağmur ilahına kurban kesilirdi. Bu merasimde bazen kam da
rol ifa eder, davulunu çalarak ortaya girer ve raksa başlar, dualarını okur; bu dualarda
nehirlerin isimleri ve Yer-su’lar zikredilirdi. Nihayet cede taşı kullanılır, niyet yapılırdı
(Yörükan 2009, 70-72).

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

*

Başa dön tuşu