Yöresel Yemekleriz

AKSARAY’DA KIŞLIK YİYECEKLER

AKSARAY’DA KIŞLIK YİYECEKLER

Cüğcük: Cüğcük için buğday ilk aşamada elenir, ardından bir palaz üzerinde ve leğenler içerisinde bol su ile iyice yıkanır. Ardından buğdaylar kazanla koyulur ve üzerini geçecek kadar su eklenerek odun ateşinde kaynatılır. Piştikten sonra düz bir zemine serilen temiz kilim ve palaz gibi bir şey üzerine serilir ve kurutulur. Son aşamada ise bu kurutulan pişmiş buğday çeşitli besinlerle karıştırılır ve değirmende öğütülür (Filikci & Işık, 2018, s. 80).

Çökelek: Çökelek için ilk etapta yoğurt yayıkta iyice çalkalanarak yağı alınır. Altında kalan ayranı geniş bir tencere içerisine koyulur ve kaynatılır. Akabinde sık pamuklu bez (astar) torba içinde süzdürülür. Torbada kalan kısma çökelek denilir. Tuzlanarak peynir gibi kullanılabilir. Ayrıca sırlanmış küplere ve/veya deri tulumlara basılır ve uzun süre saklanır, ihtiyaç duyuldukça alınarak tüketilir (İşler, 2005, s. 4).

Erişte: Erişte yapılırken un geniş bir kaba elenir, ortası çukurca açılır. Yumurtalar, zeytinyağı, su ve tuz ekleyip yoğurulur. Hamur bir kaba konup üzerine nemli bez örtülür. Yarım saat bekletilir. Hamur tekrar yoğurulup silindir şekli verilir. Bıçakla dört eşit parçaya bölünür. Bezeler açılırken altına ve üstüne un serpilir. Elle bastırıp büyütülür. Merdaneyle 2 mm kalınlığında açılır. Açılan yufkalar birer birer hamur bezi üzerine serilir. Üzerlerine un serpilen yufkalar üç parmak genişliğinde rulo şeklinde sarılır. Rulolar yaklaşık yarım santimetre kalınlığında dilimler şeklinde kesilir. Şeritlerin yapışmaması için silkelenip birbirinden ayırılır. Temiz bir bez üzerine yayılır. Hazırlanan erişteler hemen haşlanmayacaksa kuruması için bekletilir. Bezden yapılmış torbalarda saklanır (Çapan, 2005, s. 21; Çıtak, 2008, s. 50).

Kocabaş: Et yazlama şeklinde doğranır. Tuzlanır. Koyun işkembesine tek tek sıralanır aralarına biraz kuyruk yağı konur. İşkembe içindekilerle beraber katlanır ve işkembenin çevresi dikilir. Üzerine ağır taşla yaklaşık bir ay bastırılır. Suyu sızdıktan sonra güneşe asılır, kurutulur. Genellikle kış aylarmda muhtelif yemeklerde kullanılarak tüketilir (Çıtak, 2008, s. 46).

Pekmez: Kalm meşeden yapılan ve korta adı verilen kabin altı yere değmesin diye ağaç parçalar koyularak yükseltilir. Bu kabin arkasında bir oluk mevcuttur. Bağbozumu vaktinde üzümler bu kaba doldurulur ve ayakla çiğnenerek iyice suyu çıkarılır. Ardından oluktan dağar ismi verilen kaba aktarılır. Dağarlarda biriken şıralar, geniş bakır pekmez tavalarına pekmez toprağı ilavesiyle beş saat dolayı bekletilir. Ardından kaynatılır, koyulaşarak istenen pekmez kıvamına gelince ateşten alınır. Soğuduğu vakit toprak karıştırılmadan küp ile kavanoz gibi ekipmanlar içerisinde muhafaza edilir. Bu koyu, seyreltilmemiş pekmeze “başpekmez” ismi verilir (Acar, 2016, s. 84; İşler, 2005, s. 4).

Sucuk: Sucuk için öncelikle parçalanmış kemiksiz etler makineden geçirilerek kıyma haline getirilir. Ardından yedi farklı baharat ilave edilir ve bumbar denilen bağırsak içerisine basılır, iki tarafı sıkıca bağlanır ve güneş görmeyen kuru ve sıcak ortamda kurutulur. Rengi kahverengiye döndüğü vakit tüketilmeye başlanır (İşler, 2005, s. 4).

Tandır Ekmeği: Un ince elekten geçirilerek kepeğinden ayırt edilir. Su, tuz ve maya katılarak yoğrulur. Mayası gelen hamur, ekmek tahtasında merdane ve oklavalarla 50 santimetre çapında açılır. Ayrıca un ve su ile “parduç” denilen cıvık bir hamur hazırlanır. Yufkanın ataşe bakacak tarafına su serpilir ve parduç ile sıvanır, tandır fırınına düzgünce yapıştırılır, üzerine tırnak çekilir. Pişirilen bu ekmek ambarlarda altı ay veya bir sene arasında saklanabilir. Yeneceği zaman ıslatılarak yumuşatılır (İşler, 2005, s. 4).

Tereyağı: Öncelikli olarak süt mayalanır ve yoğurt hazırlanır. Akabinde tuzluğa dökülür, üzerinde yağ toplanıyorsa hamur teknesinde üzerine yüksekten su koyulur. Çalkalanarak yağı ayrıştırılır ve alınır. Bu işlemler bütün yağ almana kadar tekrar yapılır. Sonra alınan yağlar tuz eklenerek yoğrulur, temizlenmiş hayvan karnı içerisine sıkıca basılır. Askıda, havadan bir yerde saklanır (İşler, 2005, s. 4).

Tike: Et ufak ufak doğranır. Bir bezin üzerine serilir. Suyunu çekinceye kadar tuzlanır ve güneşte kurutulur. Bez torbaya konur ve kışın tüketilmek üzerine saklanır (Çıtak, 2008, s. 46).

Yaprak: Asma yaprakları körpeyken toplanır. Taze haldeyken yapraklar arasına tuz serpiştirilerek bir çömlek içerisine üst üste konulur. Tamamen yapraklar basıldığı vakit üzerine temiz bir mutfak bezi örtülerek saklanır (İşler, 2005, s. 4).

Ayrıca meyve ve sebze konserveleri, kuruları, reçelleri, turşuları ile soğan, sarımsak ve patates hazırlanır (Çapan, 2005, s. 14).

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

*

Başa dön tuşu