Yöresel Kelimeler

Aksaray Ağaçören ve çevresinde kullanıldığı kelimeler R-S-P-Ş

905 Rahle =Hocaların camide üzerinde ders verdikleri çapraz şekilde iki tahtadan yapılmış küçük masa
906 Rahmet =Yağmur
907 Saarmek =Vücudun herhangi bir yerinde tenin istem disi titremesi Ör:Emmi gözün saariyo
908 Saartmek =Binek hayvanlara binerek gezmek kosturmak.çıntık:çifte atmak.örn:koyün sıpalarından barısınan, mullu essek saartirken essek barışın gozune çıntık atmış
909 Saçgı =Soba ve tandir altina tutusturmak ve yakmak icin atilan hisir,saman vegazel gibi yakacaga denir
910 Sadar =Kağnıya dikilen uzun ağaçlar. Ör:kağnının sadarı kırılmış.
911 Sadar =Sap taşınırken römork (kalaser) un kenarlarına takılan ağaç direklere denir.
912 Sadirazem =Bir tür lokum: örn:yaabın dükkana sadrezem var mı
913 Safsata =Anlaşılmaz, vurdumduymaz, tınlamaz
914 Sahan =İçinde yemek ısıtılan veya yumurta gibi şeyler pişirilen, derinliği az olan metal kap.
915 Sal =Romorkun üstüne konulup hışır yüklenen teşkilat.ör: saldan hışır düştü.
916 Salaca =Cenazenin taşındığı seyyar sedye.örn:rahmetliyi salacaya koydular
917 Sallanbarak =Salıngaç
918 Salma =Aynı köyün halkının yararına olan bir şey için köy heyetinin her kişi için belirlediği ve topladığı para
919 Salma =Buyday sapı doldurup taşımak için kullanılır.
920 Sap atmak =Saman sürerken ekinin sap kısmını veya tamamını patoza atmak.
921 Sapa =Ters uygunsuz. örn:sizin bağın yolu bek sapa haçça bacı varılmıyo yav
922 Sapa =Yol Dolambaçlı ve mesafeyi uzatan yol. örn:kilise özüne o yoldan gidilirmi yav orası sapa düşer kele
923 Sası =İnsanın ağzını kamaştıran kekremsi tat.
924 Sası sası kokmak =Çok kötü şekilde kokmak.örn:amovv sası sası kokuyor ahır
925 Satar =IsIrgan bir böcek Ör:Sataklar sokasIca yüzünü yIkamadan gene yimaan basIna oturdu.olum bizim dilmit üzümlü bag varya orda evran gördüm sakin oriya varman. (Rivayetmi gercekmi tam bimiyorum bilen varsa yazsin ne dersiniz gurbetci ve aleycik kardesler)
926 Savuşmak =Köşeyi dönüp kaçmak
927 Sayrı =Hastalık ,ezginlik. örn:ne var ne yok hasta sayrı var mı
928 Sehim =Pay, hisse.Payına düşen. Ör: Ali’nin sehmine dokuz ceviz düştü.
929 Seki =Ev Önünde oturulacak yüksekçe yer
930 Seki =Kapı eşiği yada basamak
931 Soluklanmak : Dinlenmek. Temmuzda tarla da çalışıp yorulunca, gölgede soluklanırken, buz gibi bir ayran içmenin tadı ve zevkini nasıl izah edebiliriz ki!932 Seklem =Genellikle tahil doldurulan büyük,saglam ,kalın pamuk ipliginden örülmüs cuvala denir.Ör:ülen hidavirdi yiye yiye seklem cuvalina dönmüssün
933 Sürtmek =Kendinden küçük olanlar için şaka yollu avara (avere-boş vermiş) avara gezenler için kullanılır. “siz ne ne sürtüyonuz burda evde babanız bekliyor”
934 Sela =Cuma günü ve cenaze de minareden okunan bir çeşit islami adet usul.örn:durunele kele sela ohunuyo kim ölmüş yav
935 Semer =Binek hayvanlarına binildiğinde oturmak için tasarlanmıştır. Ör: Semerle hayvan üzerinde gitmek lükstür.
936 Semer gaşı =Eşek semerinin ön tarafında X şeklinde çatılarak yapılmış semerin bir parçası
937 Sergi =Hasır eya kilimlerin yere serilmesi ile üstünde zahra kurutulması
938 Sest =Çocuklar ağlayınca söylenen söz marrat daha bi kızgınlıkta söylenirdi.örn:gevır gıranı sest otur oturduğun yirde kele altından sumu kaynıyo yav
939 Seyip =Sahipsiz. Ör: Sahipsiz hayvanlar çayırda seyip gezerler.
940 Sınamak =Denemek. örn:aklısıra beni deniyo şona bahale
941 Sındı =Makas
942 Sındırmak =Bazı yemekleri suda haşlamak. Yapraklı sebzelerin bazıları sındırmadan hiç pişirilirmi? Lahana gibi.
943 Süzünmek =Hiç bir laf etmeden, konuşmadan donuk bir ifade ile durmak, çoğu zaman ayakta duranlar için kullanılıyor. “noldu bir şey mi oldu? ne süzünüyon?”
944 Sınıkcı =Kırıkçı , çıkıkçı
945 Sırım =İnce ince dilinmiş et veya deri ip
946 Sırımak =Genelde yorgan döşek gibi eşyaları büyük iğnelerle dikmek.örn:aman sultan bacı oğlanın düğünunde bi gat yorgan sırıdım kor gozumnen genede yaranamadım bacım ne gelıne ne oglana allah bılsın bacım
947 Sıytarmak =Bıyık altından gülmek gibi. örn:ne sıytarıyon bodus
948 Sızgıt =Et kuyruk yagsiyla kavrulur sonra bir kaba dökülür ve donmasI belenir ve buz dolabina konur.istenildigi vakit kapdan bir miktar cikarilir birazcik IsItIlIr ve afiyetle yemeye hazir olur.En cok kurban bayramlarinda cokca yapilir.Bu biraz eski kelimeleri yazmaktan cok yemek tarifine benzedi ama idare edin.
949 Süzmek =Birine dikkatli dikkat li bakmak. “hayır mı gene süzüyon!”
950 Sızgıt =Yağlı koyun etinin pişirip yağı ile donması ile oluşan yiyecek. kışa saklamak için tuzda katılır ve çöleklere basılırdı.
951 Sifli =Eli yüzü kirli elinden bi iş gelmeyen.Ör: sifli ne giziyon
952 Siftah =İlk. Ör: Siftanı senden bereketi Allahtan(esnaf sözü)
953 Sikorta =Aslı skoda pikaptır yanı kamyonettır.örn:sikortaya nevaleyi yüklemiş
954 Sille =Tokat
955 Simsar =Komisyoncu
956 Sini = Yemek yenilen büyükçe tepsi
957 Sinmek =Saklanmak, gizlenmek
958 Sirke =Sactaki bit ör:ülen oglum kafan sirkeynen dolmus
959 Siyhal =Düzlük yastılık.örn:şoo siyhal daşı virele
960 Soba dirsa = Boyun kısmı boğumlu olanlara söylenir
961 Sogukkuyu =Kara lastikden yapIlan yazIn yakan ,kIsInsa donduran yIllar gecmesine ragmen güncelligini kaybetmeyen her keseye uygun ayakkabiya denir. Belkide hicbir ayakkabi modeli bukadar uzun aykta durmayi basaramamistir
962 Soğla =Su cikarmak icin vurulan derin ve uzun sondaj
963 Soğuklanmak =Sağuk bir şeyler içmek.ör: bağrım yandı bi soğuklanayım.
964 Sohranmak =(ilenmek) Sohranmak(ilenmek):kendi Kendine Söylenmek Mirin Kirin Etmek Memnuyiyetsizliğe Biçare Söylenmek. örn:yörüü Sohranip Durma Annacimda Sana Bissaal Pahla Sulanacak Diyosam Sulayacin Tamammi Len
965 Sohum =Lokma, banak
966 Sohurdanmak = İlenmek, kendi kendine bir şeyler için kızarak söylenmek
967 Sokak =Koridor
968 Soku =Oyuk taş içinde, tokmakla bulgur dövme yeri.
969 Sokum =Yufka ile alınan lokma
970 Somya = Oturmak ve yatmak icindir.Agac ve demirden yapılır. Yerden yüksekce günümüzün kanepe islevini görür.Ör:Loooo somyada yatan sana diyom kah hadi bag beline gidiyoh
971 Soyha =Kötü, ugursuz, kem; alçak, adi.
972 Söbelek =Bebek kundağı
973 Söbelek =Kundak bebekleri sarmak için bi çeşit kumaş eskiden bebeklerin altı pişik olmasın diye(pudra nerde kolanyalı melhem nerde) söbeleğe yatırmadan kum gızdırıp (ısıtıp) oyle sararlardı memleketımın çareleri. örn:barnak gadar sıpayı bi söbelağa saramadın garı dıngırdamasın gafam şişti yav
974 Suluk =Odanın köşesinde abdest alınan yer
975 Sumsuk =Yumruk
976 Susa =Asfalt yol
977 Suurü =Sivri Ör:Usak kuskücün ucunu iyi suurüldün yadalise cigdemi zor cikardirsiniz aanadınızmı
978 Suvak =Sıva. Ör:AsIr emmi ne bicim suvak yapdin yav evin arkasinin suvasI tapIr tapır döküldü
979 Suvan =Soğan
980 Suvanlama =Soğanlı salçalı yemek
981 Südoyacak =Sütü, yoğurt yapmak amacı ile sütü mayalamakta kullanılan az miktar da yoğurt. Ör: Komşu şu sütü mayalamak (çalmak) için azıcık yourt virele.
982 Sümük =Halı, kilim dokunurken, dokundukça sarılan kısım.
983 Sünepe =Mızmız, yavaş
984 Süve =Kapının duvara monte edildiği yer
985 Şahman buğda =Bir çeşit buğday cinsi kahverengimsi olur ve özlü olur kolay mayalanır.örn:gamberin ekini şahman buğdaymış dönümünden ipiy çıkar
986 Şahmaran =Yilanlarin basI , anaci(Buda bir rivayetmi gercekmi.bunuda tam bilmiyorum.kimisi evet var diyor kimisi yok diyor
987 Şak =Yarim şaklamak Yarim Yarim Doğramak.örn:girmiziyi şahlayip üstünede Duzu üfeledin Mi Bah O Zaman Dadina
988 Şalak =Henüz olgunlaşmamış ham kavun karpuz, çıplak.
989 Şaplak =Avuç içi ile vurulan tokat
990 Şeddeli konuşmak = Bir lafı çarptırarak konuşmak özellikle.örn:gene şeddeli gonuşma allasan kele
991 Şelek =Destelenmiş , bağlanmış
992 Şerbet = Nişan merasimi.örn:emmolunun şerbeti var yav çeyrek dahmah ilazim yarın oda bize gelir
993 Şıvgı =Ince Yaş cubuk Büyüklerimiz bizler kücükken siz hic ŞIVGIN tadini bilyomusunuz size simdi bi girisirsem diye korkuturlardi.yani sizi evire cevire ince cubukla döverim anlaminda
994 Şikar =Kıymetli bi şey olduğunda söylenir.kıymetli bi şey olduğunda söylenir
995 Şincik =Şimdi
996 Şira hane =Üzümün suyunun çıkartılarak, pekmez yapmaya hazırlanan yer
997 Şirahna =Şira hane . üzümlerin suyunu çıkarmak için yapılan yapı.
998 Şirfitli =Eli,yüzü kirli,şireli Ör:Adama benzemedik şirfitli al şu bi galıp sabunuda yıkan il soona ne dir
999 Şişek =Bir yaşını doldurmuş kuzu
1000 Şitengeç =Şimaran,simarik
1001 Şivemek =Övmek. Ör: Çocukları şivemesen, doğru dürüst yumuş buyuramazsın.
1002 Şorak =İçilmesi hoş olmayan su , tuzlu olan
1003 Şorhut =Uykudan Kalkinca Ağizda Ve Gözde Biriken çabak Ve Ağiz Sivisi.örn:yüzünü Bi Yihada Sufraya Otur Elin Yüzün Hep şorhut

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

*

Başa dön tuşu